Kilka dni temu w odpowiedzi na interpelację poselską, Ministerstwo Sprawiedliwości poinformowało, iż nie widzi potrzeby podniesienia stawek wynagrodzenia wypłacanych za postępowania prowadzone przez radców prawnych/adwokatów z urzędu.
Dla przypomnienia sprawy te są prowadzone przez pełnomocników na mocy postanowienia sądu.
Wspomnieć należy, iż niektóre sprawy są prowadzone latami, a pełnomocnik oprócz spotkań z klientem, opracowania pism procesowych, przygotować się do sprawy, musi stawić się w sądzie (dojechać i poświęcić czas uczestnictwo w posiedzeniu). Tylko powyższe może zobrazować ile czasu należy poświęcić na prowadzenie takiej sprawy, nie licząc, iż aby świadczyć takie usługi trzeba posiadać kwalifikacje i doświadczenie, których zdobycie trwa latami. Najkrótsza sprawa jaką prowadziliśmy do tej pory trwała pół roku i prawnik uczestniczący w tym postępowaniu poświecił blisko 30 godzin na nią.
Stawki wynagrodzenia, w przypadku radców prawnych określane są w rozporządzeniu wydawanym na podstawie rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. z dnia 30 stycznia 2018 r. poz. 265).
W przypadku spraw gospodarczych, jest to kwota określona od wartości przedmiotu sporu. Od lat postuluje się, że w przypadku spraw, gdzie wartość sporu jest niska, stawka powinna zostać podniesiona. Często nakład pracy przy sporze o niewielką kwotę jest taki sam, jak w przypadku większej kwoty. Poniżej kilka przykładów
§ 2. Stawki minimalne wynoszą przy wartości przedmiotu sprawy:
1) do 500 zł ‒ 90 zł;
2) powyżej 500 zł do 1500 zł ‒ 270 zł;
3) powyżej 1500 zł do 5000 zł ‒ 900 zł; (…)
W przypadku innego typu spraw, stawki są stałe.
Dla przykładu podajemy stawki z zakresu prawa pracy i zabezpieczenia społecznego, które w praktyce powodują, iż jest niezmiernie mało prawników, którzy podejmują się prowadzenia spraw z urzędu z tego zakresu.
§ 9. 1. Stawki minimalne wynoszą w sprawach z zakresu prawa pracy o:
1)nawiązanie umowy o pracę, uznanie wypowiedzenia umowy o pracę za bezskuteczne, przywrócenie do pracy lub
ustalenie sposobu ustania stosunku pracy ‒ 180 zł;
2) wynagrodzenie za pracę lub odszkodowanie inne niż wymienione w pkt 4 ‒ 75% stawki obliczonej na podstawie § 2 od wartości wynagrodzenia lub odszkodowania będącego przedmiotem sprawy;
3) inne roszczenia niemajątkowe ‒ 120 zł;
4) ustalenie wypadku przy pracy, jeżeli nie jest połączone z dochodzeniem odszkodowania lub renty ‒ 240 zł;
5) świadczenie odszkodowawcze należne z tytułu wypadku przy pracy lub choroby zawodowej ‒ 50% stawki obliczonej na podstawie § 2 od wartości odszkodowania będącego przedmiotem sprawy.
2.Stawki minimalne wynoszą 180 zł w sprawach o świadczenia pieniężne z ubezpieczenia społecznego i zaopatrzenia emerytalnego oraz w sprawach dotyczących podlegania ubezpieczeniom społecznym.
Jakie są podstawowe problemy związane z wynagrodzeniem za sprawy prowadzone z urzędu?:
- Nieadekwatne stawki do nakładu pracy, jakie należy poświecić na sprawę (o czym pisaliśmy już powyżej).
- Wypłata wynagrodzenia za sprawy zakończone trwa bardzo długo, w sądach warszawskich od 4 do 6 miesięcy od wystawienia faktury. A z drugiej strony Urzędu Skarbowego nie interesuje, iż wynagrodzenie nie zostało wypłacone i domaga się zapłaty podatku dochodowego i podatku VAT.
- W przypadku wygrania sprawy, swoje niewielkie wynagrodzenie profesjonalny pełnomocnik musi odzyskać od drugiej strony, co może trwać kilka lat i jest co najmniej nieporozumieniem, bo de facto zleceniodawcą jest w tym przypadku sąd, a właściwie Skarb Państwa. Naszym zdaniem wynagrodzenia powinno być wypłacane ze środków Skarbu Państwa, a ten powinien dochodzić należności od drugiej strony.