Poniżej przeanalizowaliśmy propozycję Ministerstwa Sprawiedliwości (dalej MS) w zakresie skrócenia okresów przedawnienia roszczeń cywilnoprawnych.
Obecnie instytucja przedawnienia uregulowana jest w tytule IV art. 117 – 125 ustawy Kodeks cywilny (ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r., Dz. U. 16, poz. 93 z późn. zm). Natomiast termin przedawnienia wskazany jest w art. 118 Kodeksu cywilnego. Co do zasady, o ile przepisy szczególne nie stanowią inaczej, termin przedawnienia wynosi lat 10, a dla świadczeń okresowych i związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej lat 3.
MS proponuje skrócenie terminów przedawnienia z 10 lat do 6, również dotyczy to roszczeń stwierdzonym prawomocnym orzeczeniem sądu. Naszym zdaniem uzasadnienie tej propozycji podane przez MS jest zbyt ogólnikowe. Pewność i stabilność obrotu jest istotną przesłanką, jednakże wielokrotnie w praktyce zdarzało nam się, iż nawet 10 letni termin bywał krótki aby wyegzekwować należność od dłużnika. Jeżeli chodzi o możliwość wytoczenia powództwa, to zmiana taka dałaby się jeszcze obronić, jednakże w przypadku prawomocnych orzeczeń, przedstawione przez MS uzasadnienie traci sens. Przecież niezwykle rzadko zdarza się, aby w przypadku zapadnięcia wyroku druga strona nie miała świadomości co do istnienia swojego zobowiązania.
Termin przedawnienia dla świadczeń okresowych i roszczeń z działalności gospodarczej pozostałby bez zmian.
Nowością jest tutaj przepis, który pozbawia przedsiębiorcę możliwości skierowania w stosunku do konsumenta, sprawy do sądu po upływie terminu przedawnienia. Naszym zdaniem, taka zmiana przyniesienie korzyści dla konsumentów. Wielokrotnie zdarzało się, iż niektóre podmioty, szczególnie działające na rynku windykacji długów, uzyskiwały wyroki sądowe w stosunku do dłużników, tylko dlatego, iż dłużnik nie miał odpowiedniej świadomości prawnej czy też nie był w trakcie procesu reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika.
Jednakże inna propozycja MS, pogorszy pozycję konsumenta w tym zakresie. A mianowicie MS proponuje nowy sposób liczenia terminu przedawnienia. Obecnie obowiązujący art. 120 Kodeksu cywilnego stanowi, iż bieg terminu przedawnienia rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne. Propozycja MS wprowadza zasadę, iż termin przedawnienia zakończy swój bieg z ostatnim dniem roku kalendarzowego, w którym roszczenia stało się wymagalne. Taka regulacja wprowadzi wydłużenie terminu przedawnienia. Posłużmy się przykładem. Roszczenie stało się wymagalne 01 stycznia 2017 roku. Wedle obecnie obowiązujących przepisów, jego przedawnienie nastąpi z upływem 01 stycznia 2020 roku, czyli 02 stycznia 2020 roku, zobowiązanie dłużnika przekształci się w zobowiązanie naturalne i nie będzie możliwe jego wyegzekwowanie w drodze przymusu państwowego. Wedle nowej propozycji, w takim przypadku termin przedawnienia zostanie przedłużony do 31 grudnia 2020 roku czyli dopiero 01 stycznia 2021 roku, jego egzekucja przy pomocy przymusu państwowego będzie niemożliwa. Ta zmiana na pewno ułatwi liczenie terminów przedawnienia, jednakże w określonych przypadkach pogorszy się sytuacja prawna konsumentów.
Oczywiście, przedstawiona powyżej krótka analiza propozycji przepisów, opiera się na stanie projektu z dnia 06 lipca 2017 r., kiedy został zamieszczony na stronie RCL (w bazie pod numerem UD245). Zapisy mogą jeszcze ulec znacznej modyfikacji. Zachęcamy do śledzenia tego projektu.
Autor
Radca prawny Maciej Osiewacz
